آگاهی یک معلم از علل ضعیف بودن املا دانش آموزان و چگونگی رفع آنها کمک شایانی هم به خود معلم و هم به دانش آموزان می کند. متاسفانه بعضی از والدین و معلمان عزیز در قدیم حس می کردند که اگر دانش آموز از روی لغاتی که غلط داشته است، به تعداد دفعات زیاد رونویسی کند، اشتباه او رفع خواهد شد اما ضعف دیکته دانش آموز به عوامل متعددی بستگی دارد و از روی نوع لغاتی که اشتباه می نویسد، باید ضعف او را تشخیص داد.
مرکز اختلالات یکی از مراکزی است که این وظیفه مهم را به عهده دارد ولی چه خوب است که هر معلمی خود این اطلاعات را به دست آورد و بدون اینکه دانش آموزی را به مرکز اختلالات مراجعه دهد، خود برای رفع عیب او اقداماتی انجام دهد.
علل ضعیف بودن املا دانش آموزان ابتدایی
بیایید ابتدا عوامل ضعف دیکته دانش آموز را بررسی کنیم. علل ضعیف بودن املا دانش آموزان ابتدایی می تواند یکی از موارد زیر باشد.
- حافظه دیداری
- حافظه شنیداری
- حافظه توالی – دیداری
- حساسیت شنیداری
- دقت
- آموزش
- وارونه نویسی
- قرینه نویسی
نکته ای را که برای آموزش هر دانش آموز باید در نظر گرفت این است که توجه داشته باشیم که کودک ما باید در یک محیط غنی رشد کند.
محیط غنی چیست؟
محیط غنی، محیطی است که از لحاظ شنیداری، دیداری، حرکتی، لامسه ای چشایی و … قوی باشد، به عبارتی کودک را موظف به استفاده از حواس چندگانه خود کند. با استفاده از چند مثال زیر محیط غنی را تشریح می کنیم.
مثال: اگر کودک در محیطی بزرگ شود که فاقد رنگهای متنوع و متفاوت باشد، ادراک دیداری کاملی نخواهد داشت بنابراین یک محیط غنی تنوع رنگها را داراست و باعث استفاده از حس دیداری کودک خواهد شد و در عمل یک راه مناسبی برای تقویت حافظه دیداری خواهد شد.
مثال: اگر کودکی در محیطی بزرگ شود که به لحاظ صوت و صدا غنی نباشد، در ادراک شنیداری دچار ضعف خواهد شد بنابراین یک محیط غنی که بتواند حافظه شنیداری کودک را تقویت کند، محیطی است که در آن بتوانیم حس شنوایی کودک را به کار بگیریم.
مهم است که بدانیم به هر میزان که محیط برای یک کودک فقیر باشد، امکان تعامل دنیای خارج با ذهن او کاهش خواهد یافت و مهم ترین راه برای رفع ضعفهای کودک این است که محیطی غنی را برای او فراهم سازیم.
منبع : کتاب درمان اختلالات دیکته نویسی
نویسنده: مصطفی تبریزی
برای تقویت حافظه دیداری یکی از بازی هایی را که می توانید طراحی کنید به صورت زیر است فقط این نکته را فراموش نکنید که از خلاقیت خود کودک برای طراحی بازی استفاده کنید تا شما را در انجام این گونه بازی ها همراهی کند.
نحوه انجام بازی برای تقویت حافظه دیداری به این گونه است که ابتدا تصویری را مقابل او قرار داده و از او بخواهید که تصویر را با دقت نگاه کند و سپس تصویر را برای شما توضیح دهد. سپس این بازی را با چند تصویر انجام دهید و از او بخواهید در مورد تصویر اول و سپس تصویر دوم و … ولی مهم این است که توانایی کودک را مرحله به مرحله و در طی یک فرآیندی افزایش دهید.
پیشنهاد گروه آموزشی ریبازی برای انجام دادن بازی تقویت حافظه دیداری
بهتر است برای رفع علل ضعیف بودن املا بازی را به گونه ای انجام دهید که مفاهیم ریاضی نیز مرور گردد.
بازی را به صورت زیر انجام دهید.
چند شکل هندسی را به کودک بدهید و از او بخواهید که با خلاقیت خودش این اشکال را کنار یکدیگر قرار دهد و یک شکلی بسازد. ( دلیل انجام این بازی به این صورت این است که دانش آموز در کلاس چهارم برای محاسبه مساحتهایی که نیاز به تقسیم کردن یک شکل به چند شکل هندسی است، دچار مشکل نشود صفحه 136 کتاب ریاضی چهارم دبستان.)
انجام بازی: ( بستگی دارد این بازی را برای چه رده سنی پیش دبستانی یا دوره ابتدایی انجام می دهید. متناسب با سن او از نام اشکال هندسی استفاده کنید.)
فعالیت 1: تصویر زیر را با یک چهارگوش آبی و یک چهارگوش سبز، یک چهارگوش کشیده قرمز و یک چهارگوش کشیده سبز بسازد.
تصویر را نگاه کند. سپس تصویر را از او مخفی کنید و از او. بخواهید به سوالات زیر پاسخ دهد.
- چند شکل در تصویر به کار رفته بود؟ جواب : 4 تا
- تعداد شکلهای کدام رنگ از همه بیشتر بود؟ جواب: رنگ آبی در ادامه بپرسید: تعداد آنها چند تا بود؟ جواب: 2 تا
- رنگ سبز بیشتر بود یا رنگ آبی؟ جواب : رنگ سبز در ادامه بپرسید: سبز چند تا بیشتر بود؟ جواب: یکی
- چندتا چهارگوش کشیده در تصویر وجود داشت؟
فعالیت 2: تصویر زیر را برای کودک یا فرزند خود بسازید.
سوالات مشابهی برای او مطرح کنید و در پایان از او بخواهید که بدون اینکه تصویر را نگاه کنند، دقیقا مثل همان تصویر را برای شما بسازند.
نکته: با ابزار کیت آموزشی ریبازی بازی های بسیار زیادی را می توان طراحی کرد به گونه ای که علاوه بر تقویت مهارتهای کودک، درس ریاضی را نیز برای او جذاب و دوست داشتنی کنیم.
نمونه تمرینات ترکیبی برای رفع علل ضعیف بودن املا دانش آموزان و یادگیری بهتر ریاضی
تمرینات زیر را بعد از این که کودک به یک مرتبه قابل قبولی از حافظه دیداری دست یافت انجام دهید. هم زمان با دو تصویر سوال طراحی شده است.
با استفاده از تصویر بالا سوالات زیر را برای کودک مطرح کنید.
- تصویر سمت چپ از تعداد شکلهای بیشتری استفاده کرده بود یا تصویر سمت راست؟ جواب: سمت چپ. در سمت چپ 7 تا شکل و در سمت چپ از 6 تا شکل استفاده شده است.
- در کدام تصویر از رنگهای بیشتری استفاده شده بود؟ جواب: هر دو با هم برابر بودند. هر یکی چهارتا رنگ استفاده شده بود.
- چند چهارگوش آبی در سمت راست استفاده شده بود؟ ( فقط چهارگوش نه چهارگوش کشیده)
- از تعداد سه گوشها و بقیه اشکال نیز سوال بپرسید.
- در پایان بخواهید که شکل ها را با استفاده از ابزار برای شما بسازند یا رسم کنند.
برای پایه های بعد از پیش دبستانی از نام اشکال هندسی مربع، مثلث و مستطیل استفاده کنید.
ریبازی سعی کرده است با ایجاد بازی های متفاوت تمام عواملی که باعث اختلال دیکته نویسی و ریاضی می شود را به حداقل برساند. علل ضعیف بودن املا دانش آموزان را با انجام بازیهای جذاب و هیجانی به حداقل برسانید. مهم این است که بتوانید دانش آموزان را در این مسیر همراه خود کنید. تمام هدف گروه آموزشی ریبازی جذاب نمودن آموزش برای کودکان این مرز و بوم است.
بدون دیدگاه