بایگانی دسته ی تمرینات پیش دبستانی

ابتدا توضیحی در مورد آموزش مفهوم قبل و بعد که اشکالاتی را به بار آورده یا خواهد آورد‌، بیان می کنیم.

مفهوم قبل و بعد یکی از مفاهیم سخت و سنگین برای دانش آموزان دوره پیش دبستانی و اول ابتدایی است.

متاسفانه این مفهوم به طرق مختلف آموزش داده می شود و باعث سر در گمی حتی بعضی از مربیان و دانش آموزان شده است.

جنبه زمانی و مکانی قبل و بعد

آموزش مفهوم قبل و بعد از دو جنبه قابل بررسی است.

۱:  زمانی

۲: مکانی

جنبه زمانی برای کودکان و حتی بعضی بزرگسالان کمی سخت است که خواسته باشید برای آنها توضیح دهید.

موسساتی که از لحاظ زمانی این مفهوم را آموزش می دهند  ولی بُعد مکانی را از دانش آموز می خواهند، باعث سر در گمی دانش آموز می شوند.

مثلا 6 اردک در یک ردیف که روی آنها به سمت چپ است، را می کشند.

از آنها می خواهند که یک چهارگوش را قبل از اردک سوم بکشد.

جای چهارگوش را جلوی اردک مشخص می کنند و این واقعا گیج کننده است که چهارگوش جلوی اردک، قبل از اردک قرار داشته باشد.

برای این مثال توجیه زمانی وجود دارد ولی تدریس به این نحو واقعا لزومی ندارد.

بعضی ها،  مثال صف نانوایی را برای قبل و بعد بیان می کنند که اینجا بررسی مفهوم قبل و بعد از جنبه زمانی است.

در صف نانوایی، کسی که جلوتر است قبل از کسی که عقب تر است، آمده است.

این جمله مناسب نیست که بگوئیم  نفر جلویی قبل از نفر عقبی قرار دارد. باید بگوئیم قبل از او آمده است.

البته به نظر ما بهتر است این مثال برای مفهوم جلوتر و عقب تر زده شود نه مفهوم قبل و بعد.

تدریس مفهوم قبل و بعد از نگاه ریبازی

در آموزش قبل و بعد مهم ترین چیز ، معرفی جهت است.

با توجه به جهت مشخص شده، هر چیزی که از آن رد شده ایم قبل از ما قرار دارد و

هر چیزی که به آن نرسیده ایم بعد از ما قرار دارد.

برای چیزهای قبل از ما، باید نگاه کنیم به پشت سر. هر چیزی که پشت سر ما قرار دارد، قبل از  ماست و ما از آنها رد شده ایم.

هر چیزی که جلوی روی خود می بینیم بعد ما قرار دارد یعنی هنوز  به آنها نرسیده ایم.

حال همین مفهوم را برای اعداد قبل و بعد توضیح می دهیم.

با مفهوم قبل و بعد مکانی بسیار راحت می توان به دانش آموز قبل و بعد اعداد را یاد داد.

مثلا آموزش قبل و بعد اعداد با محور:

دانش آموزان محور اعداد را می کشند.

در دوره ابتدایی، جهت محور  همیشه از چپ به راست است.

برای دانش آموز توضیح میدهید که از صفر به سمت راست حرکت می کنیم تا به 3 برسیم.

رسیدیم به ۳، بایستید.

چه اعدادی قبل از ۳ قرار دارند؟

نگاه کن پشت سر، چه اعدادی می بینی؟

۲، ۱ و ۰.

این سه عدد قبل از ۳ قرار دارند.

اگربپرسند که عدد قبل از ۳: چون فقط یک عدد می خواهد: جواب ۲ است زیرا درست پشت سر 3 قرار دارد.

در همین مثال، متوجه شود قبل از ۳، هم ۲ است هم ۱ و هم صفر

ولی اگر بپرسید عدد قبل ۳ را بگو ، باید فقط ۲ را بگوید.

روش آموزش مفهوم قبل و بعد در کارگاه ریاضی با بازی

با ابزار کیت ریبازی مطابق تصویر زیر، سازه را بسازید.

با استفاده از این سازه می توان مفاهیم مختلفی از قبیل پهن و باریک، شمارش، تقارن، الگو، بلند و کوتاه و …. آموزش داد.

بعد از ساخت کل سازه، جهت حرکت رو به فراگیر میگیم و از او می خواهیم با فلش برای ما درست کند.( فلش مشکی داخل تصویر).

همراه با قصه او رو از منزل بیرون آورده ( مهره زرد) و میگیم روی پل بایسته .

از او پرسیده می شود:  روی پل که ایستادی نگاه تو به چه سمتی است؟ ( در اینجا مجدداً، جهت را یادآوری می کنیم )

چه چیزهایی،  قبل تو قرار دارد؟

چه چیزهایی، بعد تو قرار دارد؟

اینجا به فراگیر توضیح  داده می شود که:

هر چیزی که باید چشمات رو برگردونی و نگاه کنی قبل از تو قرار دارند چون از اونها رد شدی.

و هر چیزی که باید به جلو نگاه کنی و ببینی بعد تو قرار دارند.

در این جهت که مشخص کرده:

بچه ها میگن : خونه؛ پله ها قبل من قرار داره

و

بعد من برج و پله های جلویی قرار دارد.

ریبازی معتقد است که مفهوم “قبل و بعد” یکی از مهم ترین مطالب کاربردی در آموزش ریاضی دوره های پیش دبستانی و اول ابتدایی است.

برای اشنایی با این مفاهیم  ابتدا پیش نیازها را با دانش آموزان کار کنید.

لینک آموزش مفهوم ” قبل و بعد” از لحاظ مکانی را مطالعه فرموده تا بتوانید تمرینات زیر را برای فراگیران به راحتی آموزش دهید.

نکات بسیار مهم در مفهوم قبل و بعد

• جهت حرکت
• جهت نگاه کردن به پشت سر یا جلو

با مشاهده تصویر سوالات زیر را برای فراگیر طراحی کنید.

فعالیت 1: 

آموزش مفهوم جهت، شمارش، قبل و بعد:

• از فراگیر بخواهید با 4 مهره زرد، فلش را به گونه ای بسازد که جهت چپ به راست را نشان دهد. ( فلش زرد رنگ مطابق تصویر)
• مهره ها را مطابق تصویر بچیند.

با توجه به جهت مشخص شده، سوالات زیر پرسیده شود.

•  مهره چهارم چه رنگی است؟  سبز رنگ
• در چینش، چه رنگی بیشتر از همه استفاده شده است؟ قرمز و آبی
  
• قبل از مهره پنجم، چه رنگهایی وجود دارد؟ سبز، قرمز، سفید و آبی
• قبل از مهره سبز، چند مهره وجود دارد؟ 3 تا
• مهره های قبل و بعد از مهره سفید را نشان بده.

سوال زیر برای اولی ها:

• تعداد مهره های چیده شده را بگو. چهار مهره سیاه قبل از مهره آبی اولی قرار بده وحساب کن تعداد کل مهره ها چندتا می شود؟

فعالیت2:

جهت حرکت را با فلش از راست به چپ با چهار مهره سیاه نشان دهد.

 چهار مهره دومینو با رنگهای قرمز، سبز، آبی و زرد به فراگیر تحویل دهید.

حال از او بخواهید فعالیتهای زیر را با توجه به جهتی که شما مشخص کرده اید، انجام دهد.

• ابتدا مهره قرمز، سپس سبز و آبی و در پایان زرد را در روی یک خط راست به صورت تاپلینگ ( آموزش در کتاب کودکان و ریاضی ) بچیند.
• حال مهره های قبل از مهره آبی را بگوید.
• مهره های بعد از مهره ی قرمز را بگوید.
• مهره قبل و بعد مهره ی سبز را بگوید. ( جواب: مهره قبل: قرمز    مهره بعد: آبی )

سوال زیر برای اولی ها:

• سه مهره سبز را  قبل از مهره قرمز قرار بده و تعداد کل مهره ها را محاسبه کن. توضیح: ابتدا چند مهره داشتیم: 4 تا، چند مهره اضافه کردید؟ 3 تا پس تعدادشون چندتا میشه؟ 7=3+4

آموزش اشکال هندسی همراه با مفهوم قبل و بعد

نکته: در مفهوم قبل و بعد  تعیین نمودن جهت برای فراگیر بسیار مهم است.

فعالیت 3:

با توجه به فلش سیاه رنگ به سوالات زیر پاسخ دهد.

• قبل از چهارگوش آبی چند چهارگوش وجود دارد؟ جواب : هیچ تا
• قبل از چهارگوش زرد، چه شکلهایی می بینی؟ جواب:  سه گوش و چهارگوش ( جواب مرتبط با سوال را برای او توضیح دهید تا در آینده مسائل را بهتر درک کند. در اینجا فقط نام شکلها را می خواهد.)
  
• بعد از چهارگوش قرمز چند شکل وجود دارد؟ جواب: سه شکل ( مساله تعداد را می خواهد. اگر گفت دوتا سه گوش و یکی چهارگوش؛ بپرسید: پس چندتاست؟ 3 تا)

سوال برای اولی ها:

اگر به شکل، یک دسته شش تایی سه گوش اضافه کنیم، کل سه گوشهای در شکل چندتا می شوند؟ جواب: 8=6+2

نکته: سعی کنید در آموزش مفاهیم ریاضی، سوالات به گونه ای طرح گردد که مفاهیم قبلی نیز مرور گردد.

تیم ریبازی معتقد است که ریاضی را باید در کارگاههای ریاضی با بازی ( بازی و ریاضی) به صورت عملی و تحلیلی آموزش دهد.

در کارگاه ریاضی با بازی ( بازی و ریاضی) آموزش مفاهیم ریاضی با بازی به گونه ای صورت می گیرد که تحلیل کودک را افزایش دهد.

آموزش مفهوم کم و زیاد

نکته: ریبازی معتقد است که مفاهیم کم و زیاد را به صورت مشاهده ای و همراه با فعالیت عملی آموزش دهید.

کافی است تعدادی وسیله کاملا مثل هم را روبروی فراگیر قرار دهید.

ریاضی با بازی

تعدادی دیگر از آن وسیله را به آنها اضافه کنید.

از آنها سوال بپرسید:

• چه اتفاقی افتاد؟

جواب: تعداد آنها زیاد شد.

به طریق مشابه مفوم کم شدن را به آنها آموزش دهید.

آموزش مفهوم کم و زیاد شدن

آموزش مفهوم کمتر و بیشتر

نکته: دقت کنید که برای آموزش مفاهیم کمتر و بیشتر یک حالت مقایسه ای وجود دارد. البته مقایسه در این حالت بین دو چیز اتفاق می افتد.

مثال: تعدادی مهره زرد رنگ در سمت راست و تعدادی مهره قرمز رنگ در سمت چپ قرار می دهید.

آموزش مفهوم کمتر و بیشتر

از فراگیر سوال می پرسید:

الف: تعداد مهره های کدام رنگ کمتر است؟

جای خالی را با عبارت مناسب بعد از خواندن شما بگوید.

ب: تعداد مهره های قرمر از تعداد مهره های زرد ……… است.

بعد از آموزش مفاهیم پایه ای باید بتواند به سوال زیر پاسخ دهد:

ج: تفاوت سمت چپ و سمت راست را بگوید.

تمرین1: فراگیر با استفاده از ابزار کیت آموزشی ریبازی، اشکالی بسازد. سپس با اشکال ساخته شده توسط فراگیر، سوالاتی مربوط به مفهوم کمتر و بیشتر طراحی شود.

آموزش مفهوم کمتر و بیشتر

 بعد از اینکه شکل بالا را ساخت، از او بپرسید:

الف: تعداد مهره های زرد رنگ کمتر است یا آبی رنگ؟

ب: تعداد مهره های قرمز رنگ بیشتر است یا زرد رنگ؟

مشابه این سوال برای کودکان پیش دبستانی و اول ابتدایی طراحی کنید.

تمرین 2: برای شکل زیر سوالات را طراحی کنید و از آنها بپرسید.

تمرین 3 : با کیت آموزشی ریبازی، شکل زیر را بسازند و سوالات زیر را پاسح دهند.

الف: سه گوش آبی بیشتر است یا قرمز؟

ب: سه گوش سبز کمتر است یا زرد؟

سوال زیر فقط مخصوص فکر کردن و درست دیدن

در تصویر بالا، چند سه گوش دیده می شود؟

ادامه دارد….

ریبازی در کارگاه ریاضی با بازی ( بازی و ریاضی) با ابزار ساده و جذاب، کودک را درگیر آموزش کرده و بدین وسیله آموزش را برای او جذاب و دوست داشتنی می کند.

آموزش “قبل و بعد” برای پیش دبستانی ها در کارگاه ریاضی با بازی ( بازی و ریاضی)

مواد مورد نیاز داخل کیت آموزشی ریبازی:

یک دسته ۵ تایی رنگ سبز، دو دسته پنج تایی از رنگ آبی، دو دسته دوتایی از رنگ مشکی، یک دسته دوتایی از رنگ سفید، یکی مهره زرد، یکی مهره قرمز و کوچکترین چوب سبز.

وسیله مورد نیاز اضافی : تخته 50 در  50 سانتی متر با ضخامت سه میلی متر

انجام فعالیت در کارگاه ریاضی با بازی ( بازی و ریاضی):

با 5 مهره سبز یک خانه سمت چپ تخته بسازند. سمت چپ خانه یک پلکان با پل بسازند.

طرفین پل را به صورت خیابان درست کنند به عبارتی جدول گذاری کنند‌ یکی سفید یکی مشکی یکی سفید یکی مشکی. طرف دیگر نیز به همین ترتیب تا یک خیابان درست شود.

برای او داستانی بسازید که مهره های زرد، قرمز و سفید به ترتیب نقش خودش و دو دوستش علی و رضا را بازی می کنند.

داستان به این صورت تعریف کنید.
تو و علی و رضا برای خرید از خونه بیرون آمدید. الان سه نفر شما روی پل ایستاده اید.

در کارگاه ریاضی با بازی، تمام مطالب بالا به صورت تصویر زیر توسط نوآموز ساخته شود.

تصویر1: آموزش مفهوم قبل و بعد

نکته: در آموزش مفهوم قبل و بعد از لحاظ مکانی، نگاه به پشت سر کردن و نگاه به جلو داشتن یک نکته کلیدی مهم است.

بعد از ساخت تصویر در کارگاه ریاضی با بازی ( بازی و ریاضی) سوالات زیر از نوآموز پرسیده می شود:

• قبل از رضا چه کسی ایستاده است؟
• آیا بعد از تو کسی ایستاده است؟
• خانه قبل از شماهاست یا بعد از شماها؟ چرا؟
• مهره ها را طوری قرار بده که بتوان گفت رضا بین تو و علی است.
• حال اگر در حال برگشت به خانه باشید، سوالات را جواب دهید.

تمرین کارگاه ریاضی با بازی ( بازی و ریاضی)

تصویر زیر را بسازیدو با توجه به آن یک داستانی بیان کند. مهره قرمز در داستان نقش نوآموز را بازی می کند. سپس با توجه به داستان بیان شده از مقهوم قبل و بعد سوال پرسیده شود.

تصویر 2: تمرین قبل و بعد